Zajęcia rewalidacji indywidualnej
Głównym celem działalności naszego Ośrodka jest taka praca z każdym wychowankiem by mógł stać się człowiekiem tak samodzielnym i przystosowanym społecznie, jak to tylko możliwe. Chcemy wyposażyć go w wiedzę i umiejętności, które będą dla niego funkcjonalne oraz okażą się niezbędne w jego przyszłym dorosłym życiu. Zależy nam na rozwijaniu autonomii, personalizacji i socjalizacji podopiecznych, a w szczególności na przygotowaniu go do życia tak aby:
– mógł porozumiewać się z otoczeniem w jak najpełniejszy dla siebie sposób, werbalnie lub pozawerbalnie,
– zdobył maksymalną niezależność życiową w zakresie zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych,
– był zaradny w życiu codziennym adekwatnie do własnego, indywidualnego poziomu sprawności i umiejętności oraz miał poczucie sprawczości,
– mógł uczestniczyć w różnych formach życia społecznego, znając i przestrzegając ogólnie przyjętych norm, zachowując przy tym prawo do swojej inności.
Nie można tego osiągnąć przykładając jedną miarę do wszystkich, realizując jeden program, w taki sam sztywny sposób. Indywidualizacja procesu kształcenia to podstawowa zasada, która obowiązuje w naszym Ośrodku. Każde dziecko jest inne, inaczej funkcjonuje i wymaga specjalnych – dostosowanych do jego potrzeb oddziaływań edukacyjnych i wychowawczych. Stosujemy ją w trakcie wszystkich podejmowanych z wychowankami działań, lekcji, zajęć specjalistycznych i wychowawczych, w czasie sprawowania codziennej opieki nad dziećmi i młodzieżą w grupie wychowawczej.
Dodatkową formą wsparcia dla naszych podopiecznych są zajęcia rewalidacji indywidualnej prowadzone na każdym etapie edukacyjnym. Termin REWALIDACJA wywodzi się od łać. VALARE – być zdrowym, sprawnym i oznacza przywrócenie osobie sprawności fizycznej lub psychicznej oraz przygotowanie jej do warunków życiowo zmiennych. Rewalidacja może być organizowana dla jednostek ze wszelkim rodzajem niepełnosprawności. Zajęcia te są bardzo zróżnicowane. Realizowane zadania uwzględniają: wiek dziecka, rodzaj i stopień niepełnosprawności, poziom i sposób funkcjonowania poznawczego, emocjonalnego i społecznego oraz sprawność językową i komunikacyjną konkretnego wychowanka.
Na proces rewalidacji składają się:
- Usprawnianie – maksymalizacja funkcjonowania zmysłów nieuszkodzonych, szczególnie wzroku, dotyku, kinestetyki , słuchu
- Kompensacja – wyrównywanie zmniejszonych możliwości rozwojowych zarówno funkcji poznawczych, jak cech osobowościowych; uszkodzenie słuchu wyrównujemy kompensując inne analizatory i receptory oraz maksymalne wykorzystanie resztek słuchu za pomocą aparatów poprawiających słuch
- Korektura – poprawianie błędów w postrzeganiu, myśleniu, rozumieniu, modyfikowaniu postaw i dążeń, kształtowanie motywacji do celowego, świadomego uczenia się.
Dla prawidłowego rozwoju ogólnego każdego dziecka bardzo ważne jest kształtowanie rozwoju mowy i myślenia oraz usprawnianie funkcjonowania wszystkich zmysłów. Na pierwszym etapie, szczególnie w odniesieniu do młodszych wychowanków prowadzone są najczęściej następujące oddziaływania:
SŁUCH – trening słuchowy ( identyfikacja dźwięków, ćwiczenia rytmu, natężenia dźwięku, rozróżnianie barwy dźwięku, wysokość dźwięku itp.)
WZROK – różnicowanie barw, kształtów, ocenianie odległości, analiza i synteza wzrokowa
DOTYK – odczuwanie kształtu, miękkości, gładkości, ostrości, trójwymiarowości, wilgotności, temperatury
MOTORYKA – ćwiczenia równowagi, koordynacji wzrokowo-ruchowej, ćwiczenia drobnych mięśni kończyn, mięśni artykulacyjnych, ćwiczenia oddychania, ogólne ćwiczenia całego ciała
WĘCH – nazywanie i rozróżnianie zapachów przyjemnych, przykrych, itp.
INNE – ćwiczenia odczuwania ciężaru, odczuwanie wibracji, ćwiczenia orientacji w przestrzeni.
W ramach treningu ogólnego rozwijamy i usprawniamy:
- uwagę i spostrzegawczość
- sprawność ruchową
- samodzielność i wytrwałość,
- umiejętność naśladownictwa,
- pamięć i wyobraźnię,
- rozumowanie i wnioskowanie,
- nabywanie wiadomości i umiejętności (w tym społecznych),
- komunikację werbalna lub pozawerbalną.
W tym celu wykorzystujemy następujące ćwiczenia:
- ĆWICZENIA PERCEPCJI WZROKOWEJ (ćwiczenia spostrzegania wzrokowego oraz analizy i syntezy wzrokowej).
- ĆWICZENIA SPRAWNOŚCI MOTORYCZNEJ (dużej i małej).
- ĆWICZENIA MYŚLENIA (klasyfikacja tematyczna i atematyczna, szeregowanie, myślenie przyczynowo-skutkowe i indukcyjne).
- ĆWICZENIE PAMIĘCI (ćwiczenie pamięci sekwencyjnej, ćwiczenie pojemności pamięci).
- ĆWICZENIA UMIEJĘTNOŚCI NAŚLADOWANIA
- ĆWICZENIA ROZWIJAJĄCE MOWĘ BIERNĄ I CZYNNĄ (oddechowe, usprawniające narządy mowy, głosowe, słuchowe, słownikowe itp.)
- ĆWICZENIA PRZYGOTOWUJĄCE DZIECKO DO NAUKI CZYTANIA
- ĆWICZENIA PRZYGOTOWUJĄCE DO NAUKI PISANIA
- ĆWICZENIA ROZWIJAJĄCE MYŚLENIE MATEMATYCZNE
- ĆWICZENIA ORIENTACJI PRZESTRZENNEJ – ODLEGŁOŚCI, KIERUNKI.
W zależności od potrzeb wychowanka kształtujemy:
- umiejętności samoobsługowe (sprawności niezbędne w codziennych sytuacjach związanych z ubieraniem się, jedzeniem, higieną osobistą, czynnościami fizjologicznymi),
- sprawność manualną poprzez prace z różnorodnymi materiałami i fakturami,
- umiejętności związane z interakcjami społecznymi, wdrażanie do kulturalnego, społecznie akceptowanego sposobu bycia,
- twórczą aktywność ucznia w dziedzinie plastyki, muzyki i tańca ze względu na jej znaczące wartości terapeutyczne,
- właściwe nawyki ruchowe
- poczucie związku między nabywanymi umiejętnościami, a ich w konkretnych codziennych sytuacjach,
- umiejętności porozumiewania się z otoczeniem drogą werbalną i pozawerbalną;
Dla uczniów z wadami słuchu bardzo istotnym elementem pracy rewalidacyjnej jest kształtowanie mowy dźwiękowej, wychowanie słuchowe oraz odczytywanie mowy z ust, dla wychowanków z autyzmem trening umiejętności społecznych, a dla niedowidzących orientacja przestrzenna i poruszanie się. Kierunki pracy wyznaczane są przez Indywidualne Programy Edukacyjno-Terapeutyczne w oparciu o Wielospecjalistyczną Ocenę Poziomu Funkcjonowania poszczególnych wychowanków.
W klasach starszych znaczna część zajęć rewalidacji indywidualnej poświęcona jest wzbogacaniu słownictwa, kształtowaniu poprawności gramatycznej, usprawnianiu i doskonaleniu technik szkolnych (głośne czytanie, czytanie ze zrozumieniem, pisanie, samodzielne redagowanie tekstów). Praca rewalidacyjna może też mieć charakter wyrównawczy oraz poświęcana jest przygotowaniu uczniów do egzaminów zewnętrznych. Odbywają się również zajęcia korekty wad postawy oraz języka miganego.
Organizacja, przebieg i planowanie rewalidacji indywidualnej uzależnione jest od potrzeb i możliwości konkretnego ucznia. Działania rewalidacyjne prowadzone są przez doświadczonych pedagogów specjalnych – specjalistów z zakresu poszczególnych niepełnosprawności (surdopedagogów, oligofrenopedagogów, terapeutów autyzmu, tyflopedagoga). Ważnym elementem organizacji zajęć jest bogata baza pomocy dydaktycznych, nowocześnie wyposażone sale oraz zróżnicowane formy prowadzonych działań. Równie istotna jest pomysłowość i profesjonalizm prowadzącego zajęcia, proponowane ćwiczenia i aktywności muszą być interesujące, różnorodne, wzbudzające zaangażowanie wychowanków.
