T E R A P I A P S Y C H O L O G I C Z N A
Gdyby na wielkim świecie zabrakło uśmiechu dziecka, byłoby ciemno i mroczno, ciemniej i mroczniej niż podczas nocy bezgwiezdnej i bezksiężycowej – mimo wszystkich słońc, gwiazd i sztucznych reflektorów. Ten jeden mały uśmiech rozwidnia życie.
/Julian Ejsmond/
Terapia psychologiczna dla dzieci, w swej formie jest zabawą opartą na odwoływaniu się do naturalnych zainteresowań dziecka i form ekspresji: rysowanie, układanie, lepienie, zabawa wybranymi przedmiotami, nadawanie ról itp. Podczas terapii dziecko, wykorzystując swoją naturalną aktywność w zabawie i rozmowie, przekazuje ważne dla niego sprawy i problemy, pokazując jednocześnie, w jaki sposób je przeżywa. W trakcie spotkań, na bazie tworzącego się zaufania w relacji terapeutycznej pomiędzy dzieckiem, a terapeutą możliwa staje się zmiana dotycząca niekorzystnych emocji i blokujących rozwój dziecka trudności.
Zajęcia z psychologiem mają charakter spotkań indywidualnych lub grupowych, są dostosowane do możliwości i potrzeb dziecka. Ich głównym celem jest kompleksowe stymulowanie rozwoju w celu dostarczenia koniecznych rozwojowo doświadczeń. Zapoczątkowuje to uruchomienie mechanizmów wyrównujących istniejące dysharmonie rozwojowe.
Szczegółowe cele terapii psychologicznej to:
- rozwój funkcji intelektualnych,
- praca nad sferą emocjonalną i społeczną dziecka,
- stymulowanie funkcji poznawczych: pamięć, uwaga, myślenie,
- stymulowanie umiejętności współdziałania i naśladowania,
- rozwijanie orientacji w schemacie ciała i przestrzeni.
Psycholog współpracuje z rodzicami. W razie potrzeby rodzic może otrzymać wskazówki jak pracować z dzieckiem w domu.
Na czym polega pomoc psychoterapeutyczna?
Generalnie pomoc psychologiczna czy psychoterapeutyczna ukierunkowana jest na wspieranie dziecka w rozwoju na miarę jego możliwości. Może się skupiać też na pracy z emocjami, wzmacnianiu mocnych stron i niwelowaniu wewnętrznych barier w funkcjonowaniu społecznym, poznawczym i emocjonalnym. Badania psychologiczne mogą pomóc zidentyfikować źródło problemu. Nawet, kiedy okaże się, że jest to swoista cecha dziecka, to istnieje szereg możliwości w dostosowaniu wymagań edukacyjnych czy stymulowaniu rozwoju, by zapobiegać chociażby zniechęceniu naszej pociechy. Warto pamiętać, że zniechęceniu często towarzyszy wycofanie i pogłębianie się problemu.
Z kolei psychoterapia malców ma za zadanie, korzystając ze środków niewerbalnych, przezwyciężenie lęku i nieufności, rozładowanie napięć i trenowanie w prawidłowych sposobach reagowania.
Jak działa terapia?
We wszystkich rodzajach terapii kontakt z dzieckiem nawiązuje się poprzez zaspokajanie jego potrzeb i w trakcie ich zaspokajania. Przez cały czas pracy z dzieckiem należy uwzględniać podstawowe założenia pedagogiki specjalnej. Aby uniknąć dowolności i przypadkowości w wyborze czynności terapeutyczno-wychowawczych i osiągnąć założone cele, formułuje się zasady postępowania w pedagogice i pedagogice specjalnej, np.: zasadę personalizacji, wczesnej diagnozy i interwencji, normalizacji życia i tworzenia optymalnych warunków rozwoju, zasadę odpowiedzialności, pomocniczości, poszerzania autonomii, zasadę indywidualizacji dostosowanej do podmiotu, zasadę sukcesu, pełnej akceptacji itp. Zasady te dotyczą sposobu organizacji pracy rehabilitacyjno-korekcyjnej, jak również sposobu traktowania osób z dysfunkcjami, zarówno dorosłych, jak i dzieci.
Warto pamiętać o tym, że psycholog nie ma „instrukcji obsługi” pasujących do wszystkich dzieci. Nie odpowie na pytanie „Jak namówić moje dziecko, żeby lepiej się uczyło?” albo „Jak zmusić dziecko, żeby sprzątało swój pokój?”. Może jednak, wspólnie z rodzicami, zastanawiać się nad tym, czego wyrazem jest trudne dla rodzica zachowanie dziecka, co chce ono przez to powiedzieć dorosłym, co takiego przeżywa.
Na czym polega terapia dziecka?
Terapia małego dziecka, które ma problemy z funkcjonowaniem w swoim normalnym otoczeniu, ma na celu usunięcie zaburzeń zachowania dziecka i umożliwienie mu swobodnego funkcjonowania, także poza zajęciami terapeutycznymi. Jak to się dzieje? Na czym polega terapia małego dziecka i w jaki sposób dziecko ma dzięki niej optymalne warunki rozwoju?
O terapii dzieci…
Terapię dzieci można zdefiniować jako zaplanowane, kontrolowane oddziaływanie na dziecko za pomocą środków psychopedagogicznych, przez przygotowaną do tego osobę w celu usunięcia zaburzeń w przystosowaniu lub zachowaniu dziecka. Celem tak rozumianej terapii jest zmiana nieprawidłowych reakcji na reakcje poprawne, usunięcie patologicznych mechanizmów leżących u podstaw nieprawidłowych zachowań, po to aby ułatwić dziecku funkcjonowanie w jego środowisku. Zatem kryterium skuteczności terapii może być funkcjonowanie dziecka w naturalnym środowisku.
Trzeba dzieciom dać serce, piękno i uśmiech, aby nauczyły się kochać ludzi i wszystko, co je otacza. /Maria Kownacka/
Terapia grupowa
To grupowe zajęcia dla dzieci z psychologiem. Zasadniczym celem psychoterapii dzieci jest takie wspomaganie i korekta rozwoju emocjonalnego, społecznego, poznawczego dziecka aby mogło jak najpełniej wykorzystać swoje możliwości oraz jak najlepiej funkcjonować w społeczeństwie oraz jako indywidualny człowiek.
Praca dziecka jest zabawą. Dzieci uczą się poprzez wszystko, co robią. /Carolyn Hooper/
Najczęstsze problemy nad jakim pracuje psycholog dziecięcy:
Problemy społeczne: zaburzenia komunikacji, gorsze posługiwanie się mową, niechęć do mówienia, różnorodne formy mutyzmu. Problemy z separacją od rodziców, od domu.
Problemy emocjonalne: brak wiary w siebie, nadmierna nieśmiałość, niekontrolowane wyrażanie złości, wzmożone napięcie emocjonalne, obniżenie nastroju czy zwiększenie agresywności, niechęć do różnych sytuacji, reakcje emocjonalne pourazowe (na skutek zdarzeń traumatycznych), trudności z adaptowaniem się do nowych sytuacji i miejsc.
Problemy szkolne: Trudności z uczeniem się mimo posiadania wszystkich predyspozycji poznawczych.
Problemy z zachowaniami: behawioralne: brak uwagi, impulsywność, nadaktywność, opozycyjność, nieposłuszeństwo, agresywność, nadmierna nieśmiałość, tiki, moczenie się, zanieczyszczanie, trudności z zasypianiem bądź ze snem.
Problemy z odżywianiem (zaburzenia odżywiania).
Całościowe zaburzenia rozwojowe, w tym z trudnościami w: komunikowaniu się, w interakcjach społecznych, uczestniczeniu w zabawie (w tym zaburzenia ze spektrum autyzmu).
Zachowania ryzykowne i problemowe: eksperymentowanie ze środkami odurzającymi w tym lekami, tytoniem, alkoholem. Uzależnienie od komputera, Internetu, gier komputerowych, portali społecznościowych, komórki, telewizji.
Dziecko rzadko potrzebuje dobrego mówcy, częściej dobrego słuchacza.
/Robert Brault/
Gabinet psychologiczny w SOSW nr 2
